مسائل حقوقی مرتبط با افترا
- 4 آبان 1401
- بدون نظر
- 4 دقیقه
- 788 نفر
افترا (Defamation)
لغت‌نامه دهخدا در خصوص معنی کلمه افترا این‌طور بیان می‌کند: نسبت دروغ و کذب به فردی دادن، تهمت.
در عرف نیز معنای افترا با معنای لغتی آن، تفاوتی ندارد. البته با بررسی‌های دقیق مواد قانونی، شرایط تحقق و مجازات مقرر برای جرم افترا در قانون مجازات اسلامی، نکات مهمی به دست می‌آید.
افترا چیست
انواع افترا
افترا در یک تقسیم‌بندی در علم حقوق، به افترا قولی( بیانی) و افترا فعلی(عملی) تقسیم می‌شود. قانون‌گذار در ماده ۶۹۷ مجازات افترا قولی را بیان می‌کند و در ماده ۶۹۹ به جرم انگاری افترا عملی می‌پردازد.
افترا قولی
قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۹۷ این‌طور بیان می‌کند:” هرکس به‌وسیله اوراق چاپی یا به‌وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر، به کسی، امری را صریحاً نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید که مطابق قانون، آن امر، جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید، جز در مواردی که موجب حد است، به جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد.
تبصره: در مواردی که نشر آن امر، اشاعه فحشا محسوب گردد، هرچند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید، مرتکب، به مجازات مذکور محکوم خواهد شد.”
برای تشریح و بیان ساده ماده فوق باید نکاتی را موردمطالعه قرارداد:
جرم افترا که در این ماده جرم انگاری شده است، فقط از سوی اشخاص حقیقی قابل تحقق است. بنابراین شرکت، موسسه حقوقی نمی‌تواند مجرم برای جرم افترا شناخته شود.
همان‌طور که مجرم در جرم افترا باید شخص حقوقی باشد، قربانی این جرم نیز فقط اشخاص حقیقی هستند.
عبارات به‌کاررفته در این ماده ” اوراق چاپی”، “درج در روزنامه”، نطق در مجامع” و … تمثیلی بوده و شامل مثال‌های دیگر و وسیله‌های دیگر نیز می‌شود.
در انتساب جرم به دیگری، نوع جرم مطرح نیست. به‌عبارت‌دیگر اگر فردی به دیگری جرمی درزمینهٔ راهنمایی و رانندگی را نسبت بدهد، بازهم مرتکب افترا شده است.
برای تحقق جرم افترا سه شرط باید وجود داشته باشد: ۱. جرمی را به دیگری نسبت بدهد. ۲. در نسبت دادن جرم به دیگری، صراحت داشته باشد. ۳. فرد نسبت دهنده، نتواند انتساب جرم مذکور را ثابت نماید.
در متن ماده عبارت” جز در مواردی که موجب حد است” به‌کاررفته است که می‌توان قذف را مثالی برای آن دانست.
افترای عملی
” هرکس عالما عامداً به‌قصد متهم نمودن دیگری، آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر، موجب اتهام او می‌گردد، بدون اطلاع آن شخص، در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به اوست بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل، شخص مزبور، تعقیب گردد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص، مرتکب، به حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا ۷۴ ضربه شلاق، محکوم می‌شود”.
برای درک بهتر ماده فوق اشاره به نکات زیر ضروری است:
افترای عملی همان‌طور که از عنوان آن پیداست باید به‌صورت انجام فعل مثبت مانند مثال‌های ارائه‌شده در متن ماده : گذاشتن، مخفی کردن و … باشد.
افترای عملی یک جرم مقید به نتیجه است به این معنا که باید طرف مورد افترا، درنتیجه اقدامات مرتکب، تحت تعقیب کیفری قرار بگیرد و درنتیجه این تعقیب، قرار منع تعقیب یا رای برائت قطعی صادر شود.
در جرم افترا عملی مرتکب باید نسبت به اتهام آور بودن وسایلی که در جاسازی می‌کند، مطلع باشد و باید قصد متهم کردن قربانی را داشته باشد.
سؤالات متداول
سؤال: اگر در میان دعوا یکی از افراد به دیگری بگوید دزد یا کلاهبردار، می‌توان تحت عنوان افترا از او شکایت کرد؟
پاسخ: در این موارد شکایت بیشتر با عنوان توهین مطرح می‌شود. پیشنهاد می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مربوط به توهین را مطالعه فرمایید.
آیا میخواهید خیلی سریع به وکیل متصل شوید؟
اشتراک گذاری این مطلب