ممنوع‌ الخروجی زوج و زوجه

ممنوع‌ الخروجی موضوعی است که اصولاً به‌عنوان یکی از ضمانت اجراهای عدم پرداخت طلب مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته در برخی موارد و با امتناع افرادی که قانون آن‌ها را در خصوص خروج از کشور صاحب‌اختیار می‌داند، می‌توان از خروج از کشور افراد ممانعت به عمل آورد.

ممنوع‌ الخروجی زوج

آنچه در عمل بیشتر اتفاق می‌افتد ممنوع‌الخروجی زوج به دلیل بدهی بابت مهریه زوجه است. همچنین درصورتی‌که زوج بابت ترک نفقه مرتکب جرم شده باشد، بازپرس پرونده در خصوص ممنوعیت خروج از کشور زوج می‌تواند تصمیم بگیرد. همچنین به‌طورکلی ( نه صرفاً در خصوص زوج) در صورت وقوع جرم و با عنایت به قانون آئین دادرسی کیفری در موارد پیش‌بینی‌شده می‌توان مانع خروج از کشور افراد شد.

ممنوع‌ الخروجی زوجه

علاوه بر موارد ذکرشده در فوق که فارغ از جنسیت، برای هر فردی محتمل است، ممنوع‌الخروجی زوجه توسط زوج نیز امکان‌پذیر است. با این توضیح که طبق ماده ۱۸ قانون گذرنامه، صدور گذرنامه برای زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال موکول به اجازه شوهر است.

مواردی که نمی‌توان زوجه را ممنوع‌الخروج نمود:

• زوجه و زوج مقیم کشور دیگری به‌غیراز ایران باشند.
• زنانی که شوهر با تابعیت خارجی دارند و خودشان همچنان به تابعیت ایرانی خود، پایبند هستند.
• اگر زوجه از زوج وکالت بلاعزل برای خروج از کشور داشته باشد.

مدارک لازم جهت ممنوع الخروج کردن زن ( زوجه )

برای اینکه زوج بخواهد زوجه را ممنوع الخروج کند مدارک زیر لازم است:

• اصل شناسنامه و سند ازدواج و یا هر مدرک دیگری که مثبت وقوع زوجیت باشد
• مدارک هویتی شامل شناسنامه یا کارت ملی
• تقاضای کتبی زوج برای درخواست ممنوع الخروج کردن زوجه و ارائه آن به اداره گذرنامه

درنهایت، با بررسی مدارک ارائه‌شده، مقام مربوطه تصمیم و ممنوع الخروجی زوجه را در سیستم ثبت می‌نماید.

مراحل ممنوع الخروج کردن مرد ( زوج )

برخلاف مراحلی که برای زوجه برشمردیم، ممنوع الخروج کردن زوج، نیاز به طی مراحل بیشتری دارد. توضیح اینکه ممنوع الخروجی زوج نیاز به ارائه دلیل و طی مراحل قضایی دارد. اصولاً ممنوع الخروجی زوج از طریق اجرای احکام مدنی و یا در مواردی از طریق دستور دادستانی و ذیل دادگاه‌های کیفری رخ می‌دهد. در اجرای احکام دادگاه‌های حقوقی، درصورتی‌که شخص اموالی برای ادای دین خود نداشته باشد، خواهان( زوجه) می‌تواند وی را ممنوع الخروج نماید. همچنین در صورت ارتکاب جرم توسط زوج، درصورتی‌که ازجمله جرایم برشمرده در قانون آیین دادرسی کیفری، حسب درخواست زوجه و یا راسا از طرف قاضی دادگاه کیفری، زوج ممنوع الخروج می‌شود.

رفع ممنوع الخروجی برای زوجه

توضیح داده شد که زوجه به درخواست زوج ممنوع الخروج می‌شود. بنابراین رفع این ممنوع الخروجی برای زوجه،همواره به دست زوج می‌باشد. سه‌راه برای رفع ممنوع الخروجی زوجه وجود دارد:

• اعلام رضایت زوج
• اخذ حق خروج از کشور از زوج توسط زوجه در دفتر اسناد رسمی
• ارائه حکم طلاق به اداره گذرنامه

راه‌حل سوم در صورتی است که زوجه قبل از واقعه طلاق توسط زوج ممنوع الخروج شده باشد. پس از طلاق زوجه می‌تواند با ارائه حکم دادگاه مبنی بر طلاق به اداره گذرنامه، از ممنوع الخروجی خود، رفع اثر نماید.

اعتبار ممنوع الخروجی زوج

دستور ممانعت از خروج از کشور شش ماه اعتبار دارد. پس از گذشت این مدت، در صورت رفع مورد ممنوعیت مانند پرداخت بدهی از سوی زوج و یا رضایت زوجه، ممنوع الخروجی رفع می‌گردد. در غیر این صورت به درخواست مجدد زوجه، این زمان تمدید می‌شود.

نظریه مشورتی در خصوص نحوه رفع ممنوع الخروجی بابت مهریه

در سوالی از اداره حقوقی قوه قضاییه پرسیده شده بود:در صورت ممنوع الخروج شدن زوج توسط اداره ثبت، آیا تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه‌های حقوقی، می‌تواند موجب رفع این ممنوع الخروجی شود؟ در توضیح پاسخ، جواب منفی است. اداره حقوقی قوه قضاییه، بیان داشته است نه‌تنها صرف ارائه دادخواست اعسار موجب رفع ممنوع الخروجی نیست، بلکه در صورت اثبات اعسار نیز، ممنوع الخروجی رفع نمی‌شود. زوج باید در این فرض تأمین مناسب بسپارد. ( برای مطالعه بیشتر در این زمینه به این مقاله رجوع کنید)

سؤالات رایج

برای ممنوع الخروجی کجا باید رفت؟

اگر زوج بخواهد زوجه را ممنوع الخروج کند، لازم است مدارک گفته‌شده را به همراه فرم تقاضای ممنوع الخروجی زوجه، به اداره گذرنامه مراجعه کند.

اگر زوجه بخواهد زوج را ممنوع الخروج کند، به اداره ثبت( دایره اجراییات مهریه) و یا دادگاه مراجعه نماید.

زن در چه شرایطی می‌تواند مرد را ممنوع الخروج کند؟

همان‌طور که در پیش‌ازاین گفته‌شده، یکی از رایج‌ترین دلایل خانم ها برای ممنوع الخروجی همسران خود، مطالبه مهریه و عجز آن‌ها در ادای این دین به همسرانشان است. در این صورت، زوجه می‌تواند از طریق اداره ثبت( دایره اجراییات مهریه) و یا دادگاه‌های حقوقی، نسبت به ممنوع الخروج کردن زوج اقدام نماید.

در چه مواردی شوهر نمی‌تواند زن را ممنوع الخروج نماید؟

اگر زوج تابعیت کشور دیگری را داشته باشد و زوجه به تابعیت ایرانی خود باقی‌مانده باشد، برای زوج امکان ممنوع الخروج کردن زوجه وجود ندارد. همچنین درصورتی‌که زوج خارج از ایران زندگی کند، نمی‌تواند زوجه مقیم ایران را ممنوع الخروج نماید. اگر زوج در دفتر اسناد رسمی اجازه خروج از کشور را به زوجه اعطا کرده باشد، نمی‌تواند مانع خروج وی شود.

در چه مواردی ممنوعیت خروج از کشور رفع می‌شود؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت بسته به اینکه دلیل ممنوعیت خروج از کشور چه چیزی باشد، رفع آن نیز راه‌های متفاوتی دارد. برای مثال اگر ممنوعیت خروج از کشور ناشی از عدم پرداخت مهریه و یا بدهی مالی دیگر باشد، فرد با اثبات اعسار یا پرداخت دین خود، می‌تواند ممنوعیت خروج از کشور را رفع کند. در مثال دیگر اگر ممنوعیت خروج از کشور برای زوجه و به سبب عدم اجازه زوج باشد، مادامی‌که زوج این اجازه را به او ندهد، این ممنوعیت لغو نمی‌شود.