حق انتفاع و اقسام آن

حق انتفاع

از شاخه‌ها و مراتب مالکیت است که در اثر قرارداد به شخصی واگذار می‌شود و با مالکیت انتفاع کاملاً متفاوت است. عقد انتفاع عقدی است که موجب تملیک عین یا منافع آن نیست، ولی به‌رایگان برای غیر مالک آن عین، حق استفاده و بهره‌کشی ایجاد می‌کند. حق انتفاع در معنای اخص خود شامل عمری، رقبی، سکنی و حبس است.

 عُمری (Viager)

وقتی مالک مالی به‌موجب یک قرارداد، حق انتفاعی را به مدت عمر خودش یا مدت عمر منتفع یا مدت عمر شخص ثالثی، به دیگری بدهد، حق انتفاع از نوع عمری خواهد بود.

رُقبی

رقبی یا از رقبه، به معنای ملک، گرفته‌شده است. که در این صورت همیشه به‌صورت اضافه به کار می‌رود، مانند رقبه‌الارض، یعنی خود زمین، صرف‌نظر از ساختمان یا زراعتی که در آن است. یا از ارتقاب، مراقبه، ترقب، به معنای انتظار، گرفته شده است. بدین بیان که هر یک، در انتظار سپری شدن مدت تعیین شده‌اند. بنا به ماده ۴۲ قانون مدنی، رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی مثلا ۴ سال برقرار شده باشد.

سُکنی

مطابق با ماده ۴۳ قانون مدنی، اگر حق اِنتِفاع عبارت از سکونت در مَسکنی باشد سُکنی یا حق سکنی نامیده می شود و این حق ممکن است به طریق عُمری یا به طریق ‌رُقبی برقرار شود.