اجرائیه

نتیجه اقامه دعوا و یا طرح شکایت، صدور حکم از شعبه رسیدگی کننده می باشد. در نهایت حکم صادره مادامی که به اجرا درنیامده باشد، عملا فایده ایی برای شخص برنده در پرونده ندارد. به عبارت بهتر اجرای حکم صادره در واقع حق تضییع شده محکوم له پرونده را ممکن می سازد. در این مقاله ضمن معرفی واحد اجرای احکام مجتمع قضایی حقوقی، به بررسی مراحل اجرای حکم در دعاوی حقوقی می پردازیم.

صدور اجرائیه

اولین قدم برای به اجرا گذاشتن حکم دادگاه، در خواست صدور اجرائیه از شعبه ایی است که پس از رسیدگی، حکم صادر نموده است. در واقع دادگاه پس از بررسی ادله، اظهارات طرفین یک دعوا و بعضا استماع شهادت شهود، اقدام به صدور حکم می نماید. پس از اینکه حکم صادر شد، به طرفین ابلاغ می گردد. طبق قانون محکوم علیه پرونده می تواند راسا مفاد حکم را اجرا نماید و یا در صورت اعتراض به مفاد حکم، نزد مرجع صالح اعتراض نماید( البته در خصوص احکامی که قابلیت تجدید نظر خواهی طبق قانون برای آنها در نظر گرفته شده باشد.)

لازم به ذکر است حکمی به موقع اجرا گذاشته می شود که قطعی شده باشد. بنابراین اگر بعد از صدور رای از دادگاه بدوی، محکوم علیه به رای اعتراض نماید، پیگیری عملیات اجرایی تا پاسخ دادگاه تجدید نظر به تاخیر می افتد.

پس از قطعی شدن رای طی فرآیندی که قبلا از آن صحبت کردیم، محکوم له می تواند به شعبه ی دادگاه که اقدام به صدور رای نموده، مراجعه نماید و در خواست اجرای رای را ارائه نماید. دادگاه پس از بررسی ، اقدام به صدور اجرائیه می نماید. در اجرائیه مشخصات محکوم علیه، محکوم له و مفاد قابل اجرا ذکر می گردد و به طرف مقابل ابلاغ می گردد تا ظرف مدت مقرر نسبت به مفاد اجرائیه اقدام نماید.

اگر پس از ابلاغ اجرائیه محکوم علیه اقدام ننمود، محکوم له با مراجعه به شعبه صادر کننده رای تقاضای تشکیل پرونده اجرایی را می نماید. در این مرحله محکوم له به شعب اجرای احکام مستقر در مجنکع حقوقی معرفی می شود و پرونده از شعبه به واحد اجرا منتقل می گردد.( البته عبارت بهتر اینست که از اوراق مهم  مانند دادنامه، برگ اجرائیه و مدارک مثبت سمت ( اگر دعوا توسط وکیل مطرح شده باشد) در پرونده ی اجرا قرار می گیرد و اصطلاحا بدل پرونده تشکیل می شود.)

معرفی واحد اجرای احکام

در هر مجتمع قضایی، واحدی به نام واحد اجرای احکام وجود دارد که متشکل از چندین دادورز، قاضی اجرای احکام می باشد. اجرا احکام به شعب متعدد تقسیم می شود که با توجه به تعدد پرونده های مطروحه در آن مجتمع قضایی، تعداد این شعب متغیر است. در هر شعبه یک دادورز وجود دارد که نسبت به پیگیری و صدور دستورات لازم اقدام می نماید. بدیهی است که در برخی موارد اقدامات دادورز ها نیاز به تایید قاضی اجرای احکام دارد.

روند اجرای حکم در واحد اجرای احکام

پس از اینکه دادورز واحد اجرای احکام مشخص شد، محکوم له برای استعلام دارایی های محکوم علیه طبق ترتیبی که وجود دارد به دادورز انتخابی مراجعه می نماید. این ترتیب که برخی در طول و برخی در عرض هم قرار می گیرند، عبارتند از

استعلام از بانک

استعلام از پلیس راهور

استعلام از اداره ثبت

استعلام از سازمان بورس

صدور حکم جلب محکوم علیه

استعلام از بانک

برای اطلاع از دارایی های محکوم علیه، دادورز ابتدا اجازه بررسی حسابهای بانکی را به محکوم له می دهد به این ترتیب که با دریافت اطلاعات از بانک مرکزی مشخص می شود که محکوم علیه در چه بانکهای دارای حساب می باشد. لیست این باک ها در اختیار محکوم له قرار می گیرد تا با مراجعه به بانک از میزان وجه موجود در حساب محکوم علیه مطلع شود و اگر وجه موجود کفاف بدهی محکوم له را بدهد، بنا به دستوری که دادورز به بانک می دهد، وجه موجود در حساب به نفع محکوم له توقیف می شود.
برخی از واحد های اجرای احکام در خصوص ارائه حسابهای محکوم علیه نهایت همکاری را با نحکوم له داشته و اقدام به ارائه لیستی از بانکهایی می نمایند که محکوم علیه در آن بانکها حساب دارد اما در برخی موارد دادورز این اطلاعات را در اختیار محکوم له قرار نمی دهد و محکوم له باید به تمامی بانکها و موسسات مالی و اعتباری موجود در پی بررسی حساب محکوم علیه سر بزند.کوتاه کردن بوسیله هوش مصنوعی

استعلام از پلیس راهور

برخلاف استعلام از بانکها که محکوم له و یا وکیل او راسا باید با مراجعه به بانک حسابهای محکوم علیه را بررسی کنند، استعلام از پلیس راهور در خصوص اینکه وسیله نقلیه ایی اعم از موتور سیکلت یا خودرو در مالکیت محکوم علیه می باشد، به موجب نامه نگاری های اداری فی مابین واحد اجرای احکام و پلیس راهور صورت می گیرد. در صورتی که پاخ استعلام از پلیس راهور مثبت باشد، امکات توقیف فیزیکی و سندی وسیله نقیله محکوم علیه وجود دارد. به این معنا که اگر وسیله نقیله در سطح شهر رویت شود، به دستور پلیس توقیف می گردد و نقل و انتقال آن وسیله نیز ممنوع است.

استعلام از اداره ثبت

دادورز واحد اجرای احکام همانند اقدام در خصوص پلیس راهور، راسا از اداره ثبت در خصوص تملک مال غیر منقول در ید محکوم علیه استعلام می نماید و در صورت مثبت بودن پاسخ اداره ثبت، به درخواست محکوم له انتقال سندی مال را ممنوع نموده و اصطلاحا مال را توقیف می نماید.

استعلام سازمان بورس

دادورز اجرای احکام بنا به درخواست محکوم له، نامه قضایی را در اختیار محکوم له قرار می دهد تا با مراجعه به واحد حقوقی سازمان بورس، در خصوص اینکه محکوم علیه در آن سازمان سهامدار شناخته شده است یا خیر، اطلاعات سهام را در اختیار محکوم له قرار داده و حسب درخواست ایشان، سهام شناسایی شده را توقیف نماید. لازم به ذکر است که سهام عدالت نیز در راستای پرداخت بدهی فرد، قابل توقیف است.

صدور حکم جلب

در صورتی که هیچ مالی از محکوم علیه شناسایی نشد، محکوم له می تواند درخواست صدور حکم جلب را از دادورز اجرای احکام بنماید. در این صورت دادورز، ضمن ارائه گزارشی مبنی بر استعلامات انجام شده و عدم شناسایی مال از محکوم علیه، درخواست صدور حکم جلب را به نظر قاضی اجرای احکام می رساند.کوتاه کردن بوسیله هوش مصنوعی

در صورت موافقت قاضی با صدور حکم جلب، حکم جلب صادر و در اختیار محکوم له یا وکیل ایشان قرار می گرد تا با مراجعه به کلانتری محل اقامت محکوم علیه و یا هر کلانتری ( در صورتی که حکم جلب سیار باشد) دستور جلب را دریافت نماید. پس از اخذ این دستور در هر محلی که محکوم علیه را رویت کند، با تماس با پلیس ۱۱۰ می تواند محکوم علیه را جلب نماید.کوتاه کردن بوسیله هوش مصنوعی

به عنوان نکته آخر باید یادآور شد که محکوم له می تواند خطاب به هر اداره یا سازمانی که احتمال می دهد منتج به یافتن مالی از محکوم علیه شود، مراجعه نموده و با نامه قضایی اخذ شده از واحد اجرای احکام تقاضای توقیف و یا ارائه اطلاعات مالی محکوم علیه را بنماید. برای مثال اگر محکوم علیه خط تلفن همراه داشته باشد، با در دست داشتن نامه قضایی از طرف دادورز و سپس مراجعه به اپراتورهای تلفن همراه، می توان خطوط مربوط به وی را شناسایی و توقیف نمود.